ORTA ASYA TÜRK TARİHİ

ORTA ASYA TÜRK TARİHİ

Bozkır Kültürü:

Atlı göçebe yaşama dayanan ve hayvancılığın ekonomik uğraş olduğu kültürdür.

* Türk tarihi hakkında en eski kaynaklar Çin kaynaklarıdır.

* Türklerin atı evcilleştirmeleri göç ettikleri yerlere ulaşmalarını kolaylaştırmıştır.

* Avrupa’ya yapılan göçler sürekli olmadığından, göç edenler bir süre sonra ulusal benliklerini kaybetmişlerdir.

* Mete Han döneminde orduda “onlu sistem”, yönetimde “ikili sistem” uygulanmıştır.

Onlu Sistem: Ordunun on, yüz, bin gibi gruplara ayrılarak yönetilmesidir.

İkili Sistem: Devletin merkez yerine sağ ve sol şeklinde yerinden yönetilmesi.

Veraset Sistemi: Yönetimin nasıl el değiştireceğini ve hükümdarı belirleyen sistemdir.

* Tarihte rol oynayan ilk Türk topluluğu İskitler(Saka)dir.

* Türkler tarafından kurulduğu bilinen ilk devlet Asya Hun Devletidir.

* Bütün Türk kavimleri ilk defa Mete döneminde tek bayrak altında toplanmışlardır.

* Ülke toprakları “hükümdar ailesinin ortak malıdır” anlayışı Türk devletlerinde taht kavgalarına ve devletlerin çabuk yıkılmasına sebep olmuştur.

* Türk devletleri boyların birleşmesi ile oluşmuştur ve boylar arası mücadeleden dolayı çok çabuk yıkılmıştır.

* Türkçe’ye önem verilmesi ve Türkçe’nin resmi dil olarak kullanılması milli benliğin korunması ve ulusçuluk ile ilgilidir.

* Mete Han döneminde Çini egemenlik altına alma imkanı doğuyor fakat bu yapılmıyor, sadece vergiye bağlanıyor. Sebebi; yerleşik ve gelişmiş bir medeniyet olan Çin içerisinde eriyip asimle olma korkusudur.

* Göktürkler; ilk kez Türk adı ile kurulan devlet,

kendine özgü alfabesi olan bir devlettir. Bu durum ulusçu bir devlet olduğunun kanıtıdır.

Tarihte Türk Göçleri:

Sebepleri:

* Kuraklık (En önemli neden)

* Hayvan hastalıkları

* Komşu devletlerin baskısı

* Otlak, mera arayışı

* Türk boyları arası mücadele

* Nüfus artışı

Not: Türklerin atlı ve göçebe kültüre sahip olması göçleri kolaylaştırmıştır.

* Türkler Avrupa ve Afrika kıtalarına yayılmıştır.

Not: Türklerin değişik coğrafya ve şartlarda yaşamaları Türk Tarihinin belirli bir zaman diliminde ve aynı coğrafyada bir bütün halinde incelenmesini zorlaştırmıştır.

Sonuçları:

* Yeni vatanlar bulunmuştur.

* Bir çok Türk devleti kurulmuştur.

* Kültürel etkileşim sonucu medeniyete katkıda bulunmuşlardır.

* Kalabalık nüfuslar ile ve farklı dinlerle karşılaşan Türk boyları benliklerini kaybetmişlerdir. (Macarlar, Bulgarlar)

* Gittikleri yerlerde yaşayanlara; hayvanları evcilleştirmeyi ve demirciliği (madenciliği) öğretmişlerdir.

Kavimler Göçü (375)

* Kuzey Hunları’nın Çin baskısından dolayı 375’te batıya göç etmesi ile olmuştur.

Sonuçları:

* Roma İmparatorluğu ikiye ayrılmıştır (395)

* Ortaçağ başlamıştır (375)

* Batı Roma yıkılmıştır (476)

* Avrupa 100 yıl karışıklık içinde kalmıştır.

* Avrupa Hun devleti kurulmuş (375) ve yıkılmıştır (469).

* Feodalite (derebeylik) rejimi ortaya çıkmıştır.

* Avrupa’nın bu günkü etnik yapısı ortaya çıkmıştır.

* Hıristiyanlık ve Skolastik düşünce hızla yayılmıştır.

* II.Göktürk (Kutluk) devletinin bıraktığı en önemli eser Orhun Yazıtları’dır.

Uygurların Genel Özellikleri

* Türk devletleri arasında ilk kez yerleşik hayata geçen devlettir.

* Türk tarihinde ilk defa; kent ve kasaba kurmuş mimari eserler bırakmış, kağıt ve matbaayı kullanmışlardır.

*Çok çabuk din değiştirmişlerdir. (Mani, Budizm)

*İlk eğitim kurumlarını açan Uygurlardır.

Kültür ve Medeniyet

Hükümdar ünvanları: hakan, kağan, han, şanyü

Devlet yönetme yetkisi: Kut

Kurultay (Toy) : meclis ( geniş yetkileri vardır.)

• Uygurlarda meclisin yetkileri arasında hanedan dışında hükümdar seçilmesi bile vardır.