MATURİDİLİK
İmam Maturidi 862 yılında Semerkant’ın Maturid kasabasında doğmuş büyük Türk bilginidir. Yaşadığı bölgede Kelam ilminin ilk ve en önemli temsilcisi olmuştur. 944 yılında vefat etmiştir. Kelam, tefsir, fıkıh ve mezhepler tarihi alanında geniş bilgilere sahip bir âlimdir. “Te’vilatül Kur’an” ve “Kitabut Tevhid” adlı iki eseri günümüze ulaşmıştır. Görüşleri daha çok öğrencileri aracılığı ile yayılmıştır. Akıl ve vahiy arasında denge kurmuş bir alimdir. Fıkıhta hanefidir.
GÖRÜŞLERİ;
1- Allah’ın varlığı ve Hz. Muhammed’in peygamberliği ve ahiret inancı gibi prensipler akıl ile bilinebilir. Zira kur’anda akla ve düşünmeye vurgu vardır. Ebu Hanife de aynı görüştedir.
2- Maturidiye göre iyi,kötü-güzel ve Çirkin akılla bilinebilir. Yüce Rabbimiz bir şeyi güzel olduğu için emretmiş, çirkin olduğu için yasaklamıştır.
3- İman dil ile ikrar kalb ile tasdiktir. Allah’ın varlığına akıl ile ulaşmak vaciptir.
4- Ameller imanın bir parçası değildir. Amellerle iman artmaz..Günah işlemekle iman azalmaz .. “İnşallah müminim” denmez. “Gerçekten müminim” denir.
5- Büyük günah işleyenler dinden çıkmaz. Ancak günahkâr olur.
6- insan fiilleri yaratma yönünden Allah’a, kazanma yönünden İnsana aittir.
Maturidilik Orta Asya, Afganistan, Pakistan, Doğu Türkistan, Malezya, Endonezya, Kafkaslar, Rusya, Türkiye ve Orta doğuda hala varlığını devam ettirmektedir.
EŞ’ARİLİK
İmam Hasan El Eş’ari’nin görüşleri etrafında şekillenmiş İtikadi bir düşünce ekolüdür. İmam Eş’ari 873 te Basra da doğmuş 936 da Bağdat ta vefat etmiştir. 40 yaşına kadar Mu’tezilenin görüşlerini savunmuş, sonra ona açıkça karşı çıkıp hadislere ağırlık vermeye başlamıştır. Akla Fazla önem veren Mu’tezileye tepki olarak ortaya çıkmış bir mezheptir. Abbasi Halifesi Memunun mutezilenin görüşlerini zorla benimsetmeye öalışmasına tepki olarak ortaya çıkan akımlardan biridir.
GÖRÜŞLERİ;
1- Kendisine tebliğ ulaşmayan kimseler allahı akılla bulup iman etmekle yükümlü değildir.
2- Allah’ın ahrette mü’minler tarafından görülmesi mümkündür ve göreceklerdir.
3- iyi ve kötü, güzel ve çirkin akıl ile değil vahiy ile bilinir. Bir şey Allah emrettiği için güzel, yasakladığı için çirkindir.
4- İman; Allahın varlığını, Hz. Muhammedin peygamberliğini ve dini hükümlerin tamamını kalp ile tasdik dil ile ikrar etmeye denir.
5- büyük günah işleyen dinden çıkmaz. Böyle birini Allah dilerse affeder dilerse cezalandırır.
Eş’arilik Mısır, Suriye ve Irak yaygınlaşmış bir mezheptir. Bugün de varlığını devam ettiren önemli bir mezheptir. Amelde Şafii olanlar genellikle İtikatta Eş’aridirler.
MU’TEZİLE
Ehli Sünnet alimi Hasanı Basri nin öğrencisi Vasıl Bin Ata nın görüşleri etrafında oluşmuş İtikadi bir mezheptir.
İslam Dünyasında akılcılığı ile öne çıkmış bir mezheptir. Farklı Kültür ve inançların İslam’a yönelttikleri eleştirileri akli yöntemler kullanarak savunmayı esas alır. Abbasi Halifesi Memun’un felsefi eserleri tercüme ettirip İslam dünyasına yayması bu mezhebin güçlenmesine yol açmış ve Abbasi döneminde Devletin resmi mezhebi olmuştur. İtikadi konuların dışında görüş ileri sürmemiş Fıkhi- ameli konuarda Hanefi Mezhebini takip etmişlerdir.
GÖRÜŞLERİ;
1- İnsanlar fillerinde tamamen özgürdür. İnsan fiillerinin Oluşmasında Allah’ın müdahalesi yoktur.
2- İnsan fiillerinin Yaratıcısı Allah olsaydı Allah’ın insanları cezalandırması anlamsız olurdu ve bu Allah’ın adaletine aykırı olurdu.
3- Toplumun hayrı için iyiliği emretmek, kötülükten alıkoymak herkesin görevidir.
Mutezile mezhebi şu Beş esas üzerine bina edilmiştir.
1-El menzile beynel menzileteyn. ( İki yer arası): Büyük günah işleyenler ne mümin ne de kafirdir. İkisi arasında bir yeri vardır.
2- Vad ve vaid. Allah iyilik yapanları ödüllendireceğini ve Kötülük yapanları cezalandıracağını vaat etmiştir.
3- Emri bil maruf ve Nehyi anil münker. İyiliği emretmek kötülüğü yasaklamak.
4- Tevhid: Allah sıfatlardan uzaktır. O zatı ve sıfatları ile birdir.
5-Adl: İnsan kendi fiillerini yaratır. Allah zulmetmez. Onun adaleti gereği insana kendi yarattığı fiillerin hesabını sormaz.
Günümüzde mensubu yoktur.
ŞİİLİK
Hz. Peygamberin vefatından sonra hilafetin kıyamete kadar Hz. Ali ve onun soyundan gelenlere ait olduğunu iddia eden siyasi mezheptir. İlk defa 680 yılında Hz. Hüseyin’n Kerbela da şehit edilmesinden sonra ortaya çıkmıştır.
İmamiyye, Zeydiyye ve İsmailiyye gibi farklı görüşleri olan kollara ayrılmıştır.
GÖRÜŞLERİ;
1-Allah Hz. Muhammed’i islamı yaymak için göndermiştir. O’nun vefatından sonra bu görev onun neslinden olan İmamlara geçmiştir.
2- İmamların İlki Hz. Ali’dir. Hz. Ebu Bekir, Ömer ve Osman göreve haksız gelmişlerdir. Çünkü İmamları İnsanlar değil Allah ve peygamber seçer.
3- Şia ya göre imamlar masum( günahsız)dur.
4- Hz.Alinin tarı olduğunu söyleyen Galiye kolu şianın çoğunluğu tarafından kabul görmez.
Günümüzde varlığını Başta İran, Azerbaycan, Lübnan gibi ülkelerde devam ettirir.
Günümüzde Dünya Müslümanlarının yaklaşık %10 Şiidir.
HARİCİLİK
657 yılında Hz.Ali İle Şam valisi Muaviye arasındaki sıffin savaşı ve sonrasındaki hakem olayı ile doğmuş bir mezheptir.
İlk önce Fikri ve siyasi bir akım olarak ortaya çıkmış sonra İtikadi bir boyut kazanmıştır. Kendi dışındaki Müslümanlara karşı katı tutumları nedeniyle tarih sahnesinden silinmişlerdir.
GÖRÜŞLERİ;
1- Hüküm Allah’a aittir. Hakem olayını kabul eden Hz. Ali ve Muaviye dinden çıkmış kafirdir.
2- Büyük günah işleyen Müslüman dinden çıkar. Tevbe etmeden ölürse ebedi cehennemde kalır.
3- Müslüman bir topluma yönetici olmak için Kureyş soyundan olmak şart değildir. Adil bilgili ve yetenekli olan herkes olabilir.
Devamını Oku
İmam Maturidi 862 yılında Semerkant’ın Maturid kasabasında doğmuş büyük Türk bilginidir. Yaşadığı bölgede Kelam ilminin ilk ve en önemli temsilcisi olmuştur. 944 yılında vefat etmiştir. Kelam, tefsir, fıkıh ve mezhepler tarihi alanında geniş bilgilere sahip bir âlimdir. “Te’vilatül Kur’an” ve “Kitabut Tevhid” adlı iki eseri günümüze ulaşmıştır. Görüşleri daha çok öğrencileri aracılığı ile yayılmıştır. Akıl ve vahiy arasında denge kurmuş bir alimdir. Fıkıhta hanefidir.
GÖRÜŞLERİ;
1- Allah’ın varlığı ve Hz. Muhammed’in peygamberliği ve ahiret inancı gibi prensipler akıl ile bilinebilir. Zira kur’anda akla ve düşünmeye vurgu vardır. Ebu Hanife de aynı görüştedir.
2- Maturidiye göre iyi,kötü-güzel ve Çirkin akılla bilinebilir. Yüce Rabbimiz bir şeyi güzel olduğu için emretmiş, çirkin olduğu için yasaklamıştır.
3- İman dil ile ikrar kalb ile tasdiktir. Allah’ın varlığına akıl ile ulaşmak vaciptir.
4- Ameller imanın bir parçası değildir. Amellerle iman artmaz..Günah işlemekle iman azalmaz .. “İnşallah müminim” denmez. “Gerçekten müminim” denir.
5- Büyük günah işleyenler dinden çıkmaz. Ancak günahkâr olur.
6- insan fiilleri yaratma yönünden Allah’a, kazanma yönünden İnsana aittir.
Maturidilik Orta Asya, Afganistan, Pakistan, Doğu Türkistan, Malezya, Endonezya, Kafkaslar, Rusya, Türkiye ve Orta doğuda hala varlığını devam ettirmektedir.
EŞ’ARİLİK
İmam Hasan El Eş’ari’nin görüşleri etrafında şekillenmiş İtikadi bir düşünce ekolüdür. İmam Eş’ari 873 te Basra da doğmuş 936 da Bağdat ta vefat etmiştir. 40 yaşına kadar Mu’tezilenin görüşlerini savunmuş, sonra ona açıkça karşı çıkıp hadislere ağırlık vermeye başlamıştır. Akla Fazla önem veren Mu’tezileye tepki olarak ortaya çıkmış bir mezheptir. Abbasi Halifesi Memunun mutezilenin görüşlerini zorla benimsetmeye öalışmasına tepki olarak ortaya çıkan akımlardan biridir.
GÖRÜŞLERİ;
1- Kendisine tebliğ ulaşmayan kimseler allahı akılla bulup iman etmekle yükümlü değildir.
2- Allah’ın ahrette mü’minler tarafından görülmesi mümkündür ve göreceklerdir.
3- iyi ve kötü, güzel ve çirkin akıl ile değil vahiy ile bilinir. Bir şey Allah emrettiği için güzel, yasakladığı için çirkindir.
4- İman; Allahın varlığını, Hz. Muhammedin peygamberliğini ve dini hükümlerin tamamını kalp ile tasdik dil ile ikrar etmeye denir.
5- büyük günah işleyen dinden çıkmaz. Böyle birini Allah dilerse affeder dilerse cezalandırır.
Eş’arilik Mısır, Suriye ve Irak yaygınlaşmış bir mezheptir. Bugün de varlığını devam ettiren önemli bir mezheptir. Amelde Şafii olanlar genellikle İtikatta Eş’aridirler.
MU’TEZİLE
Ehli Sünnet alimi Hasanı Basri nin öğrencisi Vasıl Bin Ata nın görüşleri etrafında oluşmuş İtikadi bir mezheptir.
İslam Dünyasında akılcılığı ile öne çıkmış bir mezheptir. Farklı Kültür ve inançların İslam’a yönelttikleri eleştirileri akli yöntemler kullanarak savunmayı esas alır. Abbasi Halifesi Memun’un felsefi eserleri tercüme ettirip İslam dünyasına yayması bu mezhebin güçlenmesine yol açmış ve Abbasi döneminde Devletin resmi mezhebi olmuştur. İtikadi konuların dışında görüş ileri sürmemiş Fıkhi- ameli konuarda Hanefi Mezhebini takip etmişlerdir.
GÖRÜŞLERİ;
1- İnsanlar fillerinde tamamen özgürdür. İnsan fiillerinin Oluşmasında Allah’ın müdahalesi yoktur.
2- İnsan fiillerinin Yaratıcısı Allah olsaydı Allah’ın insanları cezalandırması anlamsız olurdu ve bu Allah’ın adaletine aykırı olurdu.
3- Toplumun hayrı için iyiliği emretmek, kötülükten alıkoymak herkesin görevidir.
Mutezile mezhebi şu Beş esas üzerine bina edilmiştir.
1-El menzile beynel menzileteyn. ( İki yer arası): Büyük günah işleyenler ne mümin ne de kafirdir. İkisi arasında bir yeri vardır.
2- Vad ve vaid. Allah iyilik yapanları ödüllendireceğini ve Kötülük yapanları cezalandıracağını vaat etmiştir.
3- Emri bil maruf ve Nehyi anil münker. İyiliği emretmek kötülüğü yasaklamak.
4- Tevhid: Allah sıfatlardan uzaktır. O zatı ve sıfatları ile birdir.
5-Adl: İnsan kendi fiillerini yaratır. Allah zulmetmez. Onun adaleti gereği insana kendi yarattığı fiillerin hesabını sormaz.
Günümüzde mensubu yoktur.
ŞİİLİK
Hz. Peygamberin vefatından sonra hilafetin kıyamete kadar Hz. Ali ve onun soyundan gelenlere ait olduğunu iddia eden siyasi mezheptir. İlk defa 680 yılında Hz. Hüseyin’n Kerbela da şehit edilmesinden sonra ortaya çıkmıştır.
İmamiyye, Zeydiyye ve İsmailiyye gibi farklı görüşleri olan kollara ayrılmıştır.
GÖRÜŞLERİ;
1-Allah Hz. Muhammed’i islamı yaymak için göndermiştir. O’nun vefatından sonra bu görev onun neslinden olan İmamlara geçmiştir.
2- İmamların İlki Hz. Ali’dir. Hz. Ebu Bekir, Ömer ve Osman göreve haksız gelmişlerdir. Çünkü İmamları İnsanlar değil Allah ve peygamber seçer.
3- Şia ya göre imamlar masum( günahsız)dur.
4- Hz.Alinin tarı olduğunu söyleyen Galiye kolu şianın çoğunluğu tarafından kabul görmez.
Günümüzde varlığını Başta İran, Azerbaycan, Lübnan gibi ülkelerde devam ettirir.
Günümüzde Dünya Müslümanlarının yaklaşık %10 Şiidir.
HARİCİLİK
657 yılında Hz.Ali İle Şam valisi Muaviye arasındaki sıffin savaşı ve sonrasındaki hakem olayı ile doğmuş bir mezheptir.
İlk önce Fikri ve siyasi bir akım olarak ortaya çıkmış sonra İtikadi bir boyut kazanmıştır. Kendi dışındaki Müslümanlara karşı katı tutumları nedeniyle tarih sahnesinden silinmişlerdir.
GÖRÜŞLERİ;
1- Hüküm Allah’a aittir. Hakem olayını kabul eden Hz. Ali ve Muaviye dinden çıkmış kafirdir.
2- Büyük günah işleyen Müslüman dinden çıkar. Tevbe etmeden ölürse ebedi cehennemde kalır.
3- Müslüman bir topluma yönetici olmak için Kureyş soyundan olmak şart değildir. Adil bilgili ve yetenekli olan herkes olabilir.
