PROVERBS (ATASÖZLERİ)

- A -

1- Acele işe şeytan karışır.

More haste more waste
Haste makes waste
More haste less speed

2- Acı patlıcanı kırağı çalmaz

The worthless ned no protection

3- Aç esner, aşık gerinir. (Davranışlar niyeti gösterir.)

Manners betray feelings.

4- Aç it fırını deler.

Retaliation is a cure.
Retaliation puts an end to bitter pills.

5- Aç tavuk arpa sandığını sayıklar.

A hopeful wish comes through in a dream.

6- Adamın (insanın) adı çıkacağına canı çıksın.

Give a dog a bad name and hang him.

7- Afiyet olsun demekle deniz suyu içilmez.

Compliments do not succeed in all cases.

8- Ağacı kurt, insanı dert yer.

Care killed a cat.

9- Ağacın kurdu içinden olur.

Decline begins by internal strife.

10- Ağaç yaş iken eğilir.

You can't teach an old dog a new trick.

11- Ağlamayan çocuğa meme verilmez.

A quiet baby gets no suck.
It's the creaking wheel that gets the grease.

12- Ağlarsa anam ağlar, gerisi yalan ağlar.

Your mother alone will be wail you.

13- Ahmak adam söz bulamayınca bahse girer.

A wager is a fool's argument.

14- Ak akçe kara gün içindir.

Keep something for a rainy day.

15- Akıllı köprüyü alıncaya kadar deli dereyi geçer.

He who hesitates is lost.

16- Aksilikler hep üst üste gelir.

It never rains but pours.

17- Alet işler, el öğüner.

A bad workman always blames his tools

18- Alma mazlumun ahını, çıkar aheste aheste.

Don't make a martyr sigh, you will pay for it by and by.

19- Altın çamura düşmekle değer yitirmez.

A rose by another name would smell as sweet.

20- Anlayana sivrisinek saz, anlamayana davul zurna az.

A word to the wise in enough.

21- Araba devrildikten sonra yol gösteren çok olur.

It is easy to be wise after the event.

22- Arayan mevlasını da bulur, belasını da.

He that seeks find.

23- Armut ağacın dibine düşer.

What is bred in the bone will never came out of the flesh.

24- Arzular gerçekleşse, çingeneler attan inmezdi.

If the wishes were horses, the gypsies would ride them.

25- Aslanın ölüsünden tilkinin dirisi yeğdir.

A living dog is better than a dead lion.

26- Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.

There's no smoke without fire.

27- Ayağını yorganına göre uzat.

Cut your coat according to your cloth.

28- Aynasi iştir kişinin lafa bakılmaz.

Deeds are fruits, words are but leaves.
Actions speak louder than voice.

29- Azı çalan çoğu da çalar.

He who will steal the eggs, will steal the hen.

- B -

30- Bağış eden endaze tutmaz.

The generous do not scrutinize.

- Bahtın borusu öterse kim olsa oynar.

He dances well to whom the fortune pipes.

Never put off till tomorrow what you can do today.

- Bakan göze yasak olmaz.

A cat may look at a king.

- Bakarsan bağ olur, bakmazsan dağ.

It is the want of care that makes the field bare.

- Bal tutan parmağını yalar.

He who has something to do with a big deal will always draw some profit.

- Balık baştan kokar, su dipten bulanır.

Trouble starts either by senseless leadership or by underground activities.

- Bana arkadaşını söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim.

Tell me with whom thou goest and I'll tell thee what thou doest.

- Başa gelen çekilir.

What can't be cured must be endured.

- Battı balık yan gider.

If for penny, in for a pound.

- Beterin beteri var.

Nothing so bad but might have been worse.

- Bıçak yarası geçer, dil yarası geçmez.

Words cut more than swords.

- Bir çiçekle yaz gelmez.

One swallow doesn't bring the summer.

- Bir çocuktan bir deliden al haberi.

Children and fools speak the truth.

- Bir elin nesi var, iki elin sesi var.

Many hands make light work.

- Bir fincan kahvenin kırk yıl hatırı var.

A miss is as good as a mile.

- Bir mıh nal kurtarır, bir nal bir at kurtarır.

A stitch in time saves nine.

- Bir pire için yorgan yakar.

He that takes revenge at all costs.

- Boş fıçı çok langırdar.

Empty vessels make the most noise.

- Bu deveyi ya güdersin ya da bu diyardan gidersin.

When in Rome do as the Romans do.

- Bugünkü tavuk yarınki kazdan iyidir.

A bird in hand is worth two in the bush.

- Bugünün işini yarına bırakma.

It is unwise to negotiate what is not in hand.

- C -

- Can boğazdan gelir.

Good food is the back bone of life.

- Can çıkmayınca huy çıkmaz.

Habit lasts for a life-time.

- Cahil ile bal yeme, yaşdaş ile taş taşı.

You do well to accompany somebody about your age.

- Cahil ile çıkma yola, getirir başına bin türlü bela.

Lack of experience invites trouble.

- Canı yanan eşek, attan rahvan olur.

Suffering imposes great efforts

- Ç-

- Çabuk koşan çabuk yorulur.

He that runs fast will not run long.

- Çalma elin kapısını, çalarlar kapını.

Tit for tat.

- Çapalı tarlada ayrık türemez.

The well-brought up will not become undesirable

- D -

- Dağda sallanmaz ama zelzele onu sallar

Mountains may be removed with eathquakes.

- Dağ dağ üstüne olur, ev ev üstüne olmaz.

Two households (families) cannot get on in one house.

- Dağ dağa kavuşmaz insan insana kavuşur.

Friends may always meet but mountains never.

- Dağ yürümezse apdal yürür

If the mountain will not go to Mohammed,
Mohammed will go to the mountain.

- Damda pekmezin olsun, sinek Bağdat'tan gelir..

The choice and the loveable lack no suitors.

- Damlaya damlaya göl olur.

Many a mickle makes a muckle.

- Demir tavında dövülür.

Strike while the iron is hot.

- Denizde balık pazarı olmaz.

Charity begins at home.

- Denize düşen yılana sarılır.

A drowning man will catch a strow.

- Dereyi görmeden paçaları sıvama

Don't cross the bridge before you get there.
Don't count your chickens before they are hatched.

- Deve bir akçaya , deve bin akçaya.

A thing you don't want is dear at any price.

- Dilencinin torbası olmaz.

Beggar's bags are bottomless.

- Dilenciye hıyar vermişler eğri diye beğenmemiş.

Beggars cannot (must not) be choosers.

- Dinsizin hakkından imansız gelir.

Diamond cut diamond.
Set a thief to catch a thief.

- E -

- Ecel gelince başa, baş ağrısı bahane.

Death is a debt to pay, the cause is meaningless.

- Eğilen baş kesilmez.

Better bend than break.
A fault confessed is "half-redressed".

- Eğilmek kırılmaktan yeğdir.

Give in rather than suffer.

- Ekmeği yiyen bilmez doğrayan bilir.

One that toils feels the burnt.

- El yarası geçer, dil yarası geçmez.

A broken heart will never be mended.

- Elde bir kuş ağaçta bir kuştan yeğdir.

A bird in the hand is worth two in the bush.

- Erken yatmak, erken kalkmak insanı sağlıklı, zengin ve akıllı yapar.

Early to bed and early to rise makes a man healthy, wealthy and wise.

- Eski çamlar bardak oldu.

Other times, other ways.
Let bygones be bygones.

- Et tırnaktan ayrılmaz, (Kan bağı herşeyden kuvvetlidir.

Blood is thicker than water.

- Evi ev eden avrat, yurdu şen eden devlet.

A cheerful wife is the joy of life.

- Evvela can sonra canan.

şebab. (Güzellik gelip geçicidir.)

Beauty is but skin deep.

- F -

- Felek kimine kaftan giydirir, kimine yelek; kimine kavun yedirir, kimine kelek.

A man must live according to his destiny.

- Fındıkçının terazisi olmaz.

A player has no conscience.

- Fırsat bir rüzgardır ki bilinmez nereden eser.

A chance comes without warning.

- Fırtınadan sonra mayna olur.

After a storm comes a calm.

- Fukarayı bir kahve ile savarsın, zengine ne ikram edem şaşarsın.

- G -

- Garip kuşun yuvasını Allah yapar.

God is the protector of the destitute.

- Geceleri su uyur düşman uyamaz.



- Geç olsun da güç olmasın.

Better late than never.

- Gerçek arkadaş kara günde belli olur.

A friend in need is a friend indeed.

- Geçmişe mazi derler.

Let bygones be bygones.

- Geveze kişi ya işinden kalır, ya da yolundan.

Jabbering causes loss of time and money.

- Görünen köy kılavuz istemez.

Good wine needs no bush.

- Görünüşe aldanmamalı.

Appearances are deceptive.

- Güle başka isim verseler de yine gül.

A rose by another name would smell as sweet.

- Gülü seven dikenine katlanır.

Who loves the rose should put up with its thorns.

- Gün doğmadan neler doğar.

It is the unexpected theta always happen.

- Güvenme güzelliğine bir sivilce yeter, güvenme malına bir kıvılcım yeter

Beauty is but skin deep.

- Güzelim diye mağrur olma, tez savar vakti

A drenched man does not fear the rain.

- H -

- Haberdar olan haltetmez.

Forewarned is forearmed.

- Hacı hacıyı Mekke'de domuz domuzu suvatta tanır.

Your haunts decide your acquaintances.

- Halep orada ise arşın buradadır.

Your achievements elsewhere can be proved here.

- Hatasız kul olmaz.

Even the best steed sometimes stumbles.

- Havlayan köpek ısırmaz.

Barking dogs seldom bite.
Its bark is worse than his bite.

- Haydan gelen huya gider.

Easy come, easy go.

- Hediye atın dişine bakılmaz.

Don't look a gift horse in the mounth.

- Her felakette bir hayır vardır.

Every cloud has a silver lining.

- Her kuşun eti yenmez.

One man's meat is another one's poison.

- Her sakallıyı deden sanma.

All that glitters is not gold.

- Herşeyde bir hayır vardır.

Every cloud has a silver lining.

- Herşeyin fazlası zarar.

Enough is as good as a feast.
Enough is enough.

- Horozu çok olan köyde sabah erken olur.

Many cocks spail the broth.

- I -

- Isını ağırlayan, itine kemik atar.

Look after your dog if you want to enjoy your property.

- Isıran it dişini göstermez.

En evil-doer hides his weapon.

The poor are slighted, the rich are courted.

- Isırgın ile taharet olmaz.

A villian's deed cannot be charity.

- Islanmışın yağmurdan korkusu olmaz.

Spare the rod and spoil the child.

- İ -

- İçecek suya çamur atılmaz.

Mud not the fountain that giveth drink to thee.

-İhtiyaç icadın anasıdır.

Necessity is the mother of invention.

- İki cambaz aynı ipte oynamaz.

Two cunning men will not try to make a dupe of each other.

- İlk atan okçudur.

A prompt action is the proof of efficiency.

- İnsan ikrarı hayvan yuları ile tutulur.

Careless talk gives show away.
Let not your tongue cut your throat.

- İt ulur, birbirini bulur.

Birds of a feather flock together.

- İti an, çomağı hazırla.

Talk of the devil and you see his hoofs.

- İtiraf edilmiş bir suç yarı ıslah edilmiş demektir.

A fault confessed is half-redressed.

- İyi başlamak bitirmenin yarısıdır.

A good beginning is half the battle.

- İyi dost kara günde belli olur.

A friend in need is a friend indeed.

- K -

- Kabul olunmayacak duaya amin denmez.

What is inadmissable meets with deaf ear.

- Kaçan balık büşük olur.

Praising what is lost makes the remembrance dear.

- Karga yavrusunu şahin görür.

All his geese are swans.

- Kaynayan yağa sinek konmaz.

Danger keeps harmful people away.

- Kazan kazana dibin kara seninki benden kara demiş.

A faulty person should not criticize the other.
A pot (should not) call the kettle black.

- Kendi düşen ağlamaz.

As you make your bed, you'll lie on it.

- Kızını dövmeyen dizini döver.

- Kişiyi vezir eden de rezil eden de karısıdır.

A good wife is a good prize.
A cheerful wife is the joy of life.

- Komşunun tavuğu komşuya kaz karısı da kız görünürmüş.

The apples on the other side of the wall are sweetest.
The grass is greener on the other side of the fence.

- Korkak bezirgan ne kâr eder ne ziyan.

Nothing venture, nothing have.

- Korkulu rüya görmektense uyanık yatmak yeğdir.

Better be sorry than sure.

- Korkunun ecele faydası yoktur.

Cowards die many times before their deaths.

- Koyun olmayan köyde keçiye Abdurrahman Çelebi derler.

Among the blind one-eyed man is king.

- Körle yatan şaşı kalkar.

The rotten apple injures its neighbours.

- Kötü haber tez yayılır.

Ill (bad) news travels apace (fast).

- Kurdun yavrusu kuzu olmaz.

A villian's deed cannot be charity.

- M -

- Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.

Cast ne'er a clout fill may is out.

- Meramın elinden birşey kurtulamaz.

Where there's life, there is hope.

- Murat insandan, takdir Allah'tan.

Man proposes, God disposes.

- N -

- Ne ekersen onu biçersin.

As you sow, so you shall reap.

- O -

- Olmaya devlet cihanda, bir nefes sıhhat gibi.

Health is better than wealth.

- P -

- Para parayı çeker.

Money makes (breeds) money.

- Paran çoksa dostun da çok.
He that hath a full purse never wanted friend.

- Parayı veren düdüğü çalar.

Who pays the piper calls the tune.

- Perşembenin gelişi çarşambadan belli olur.

Coming events cast their shadows before.

- S -

- Sabreden derviş muradına ermiş.

Everything comes to him two waits.

- Sakınılan göze çöp batar.

What one fears always happen.

- Sandıktaki sırtında ambardaki karnında.

He has nothing but what you see of him.

- Sen elinden geleni yap, gerisini Allah'a bırak.

God helps him who helps himself.

- Sırçadan evi olan komşuya taş atmaz.

Those that live in glass houses should not throw stones.

- Son gülen iyi güler.

He laughs best who laughs last.

- Sona kalan dona kalır.

Early bird gets the worm.
First come, first served.

- Sonu iyi biten herşey iyidir.

All is well that ends well.

- Söz gümüşse sükut altındır.

Speech is silver, but silence is gold.

- Su akarken testiyi doldurmalı.

Make hay while the sun shines.

- Su testisi su yolunda kırılır.

The pitcher goes so often to the well that it is broken at last.

- Sükut ikrardan gelir.

Silence gives consent.

- Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer.

Once burnt twice shy.
A burnt (bunt) child dreads the fire.



- T -

- Tereciye tere satılmaz.

Don't teach your grandmother to suck eggs.

- Temizlik imandan gelir.

Cleanliness is next to Godliness.

- Y -

- Yalancının mumu yatsıya kadar yanar.

Cheats never prosper.

- Yarası olan gocunur.

If the cap fits, wear it.

- Ye kürküm ye.

Fine feathers make fine birds.

- Yumuşak huylu atın çiftesi pek yavuz olur.

Still waters run deep.

- Yuvarlanan taş yosun tutmaz.

Still waters run deep.

- Yuvayı dişi kuş yapar.

Men make houses, women make homes.

- Yüz güzelliği hamamdan eve, öz güzelliği Urum'dan Şam'a.

Beauty is but skin deep.



- Z –

- Zararın neresinden dönülse kârdır.
Better lose the saddle than the horse.